वृन्दावनेश्वरी लाडली श्यामा जू श्रीप्यारी राधा जू की "जयन्ती
*वृन्दावनेश्वरी लाडली श्यामा जू श्रीप्यारी राधा जू की "जयन्ती
"*
जनता की आवाज़ के श्री विनोद कुमार शर्मा को ज्योतिषाचार्य पं. कौशल दत्त शर्मा ने बताया कि
प्रौष्ठपद नाम भाद्रपद मास का है। भाद्रपद कृष्णपक्ष की अष्टमी को सर्वेश्वर श्रीकृष्ण जी का जन्मोत्सव और शुक्लपक्ष की अष्टमी को सर्वेश्वरी श्रीराधा जी का जन्मोत्सव "जयन्ती" के रूप में मनाया जाता है। यथा-
*भाद्रस्य कृष्णपक्षे तु हरिजन्माष्टमी यदा।*
*तस्याः परे तु या शुक्ला तस्यां जाता हरिप्रिया।।*
इस बार कृष्ण जन्माष्टमी की रात्रि में रोहिणी नक्षत्र का संयोग था और राधा जन्माष्टमी की रात्रि में मूल नक्षत्र का संयोग है, जो अद्भुत है, दुर्लभ है और श्रेयस्कर भी है। श्यामा जू राधे जी का अवतरण प्रौष्ठपद माह के शुक्ल पक्ष की अष्टमी को मध्याह्न में मंगलवार के दिन मूल नक्षत्र में हुआ था। उस समय भगवान भुवन भास्कर सिंह राशि में गोचर थे। यह अष्टमी मध्याह्न व्यापिनी पराविद्धा ही ग्रहण करनी चाहिए सप्तमी विद्धा नहीं। इसमें अष्टमी मुख्य पक्ष है। मूलनक्षत्र अष्टमी को हो तो विशेष संयोग बनता है। यदि सप्तमी को मूल नक्षत्र आ जाए तो भूलकर भी महत्व न दें। यथा-
*भाद्रेमासि सिताष्टम्यां मूलर्क्षे सिंहगे रवौ।*
*मध्याह्ने भानुवारे च श्रीराधा जनि भारत।।*
*परविद्धैव कर्तव्या राधा जन्माष्टमी तिथि:।*
*नापि ऋक्षेण सहिता पूर्वविद्धा कदाचन।।*
(प्रौष्ठ, प्रौष्ठपद शब्द भाद्रपद मास के लिए अभिहित है। इसीलिए पूर्वाभाद्रपद या उत्तराभाद्रपद नक्षत्र से युक्त भाद्रपद पूर्णिमा प्रौष्ठपदी पौर्णमासी कहलाती है। इस दिन से श्राद्ध प्रारम्भ होते हैं अतः इस तिथि का विशेष महत्व है।)
श्री राधिका अवतरण -
प्रौष्ठपद शुक्लाष्टमी को वृषभानुपुरी (बरसाना) के वैश्य वंशोद्भव महाराजा श्री वृषभानु के वैभवातिवैभवी महाकुल में उनकी लक्ष्मीस्वरूपा अतिसुंदरी महारानी "कीर्तिदा" के यहां राजराजेश्वरी श्रीकृष्णानन्ददियिनी साध्वी श्रीराधिका जी का अवतरण हुआ।
यथा-
*वृषभानुपुरी राजा वृषभानुर्महाशयः।*
*महाकुलप्रसूतोऽसौ सर्व्वशास्त्रविशारदः॥*
*महाशयो धनी श्रीमानणिमाद्यष्टवैभवः।*
*वैश्यः सदन्तःकरणः कुलीनः कृष्णदैवतः॥*
*तस्य भार्य्या महाभागा श्रीमत् श्रीकीर्त्तिदाह्वया।*
*रूपयौवनसम्पन्ना महाराजकुलोद्भवा॥*
*महालक्ष्मीस्वरूपा सा भव्या परमसुन्दरी।*
*महापतिव्रता कार्ष्णा सर्व्वविद्यागुणान्विता॥*
*तस्यां श्रीराधिका जाता श्रीमद् वृन्दावनेश्वरी।*
*भाद्रे मासि सिताष्टम्यां मध्याह्ने शुभदायिनी॥*
और भी देखिए लाडली जू के पूरे कुटुम्ब, सम्बन्धीजनों और सखियों का अद्भुत परिचय-
*वृषभानुः पिता यस्या वृषभानुविधो महान्।*
*रत्नगर्भा क्षितौ ख्याता जननी कीर्त्तिदा क्षया॥*
*उपास्यो जगतां चक्षुर्भगवान् पद्मबान्धवः।*
*जप्यः स्वाभीष्टसंसर्गे कात्यायन्या महामनुः॥*
*पौर्णमासी भगवती सर्व्वसौभाग्यवर्द्धिनी।*
*पितामहो महीभानुर्व्विन्दुर्म्मातामहो मतः॥*
*मातामहीपितामह्यौ सुखदामोक्षदाभिधे।*
*रत्नभानुः स्वभानुश्च भानुश्च भ्रातरः पितुः॥*
*भद्रकीर्त्तिर्म्महाकीर्त्तिः कीर्त्तिचन्द्रश्च मातुलः।*
*स्वसा कीर्त्तिमती मातुर्भानुमुद्रा पितृष्वसा॥*
*पितृष्वसृपतिः काश्यो मातृष्वसृपतिः कृशः।*
*मातुली मेनकामेना षष्ठी धात्री तु धातकी॥*
*श्रीदामा पूर्ब्बजो भ्राता कनिष्ठानङ्गमञ्जरी।*
*परमप्रेष्ठसख्यस्तु ललिता च विशाखिका॥*
*विचित्रा चम्पकलता रङ्गदेवी सुदेविका।*
*तुङ्गवेद्यङ्गलेखा च इत्यष्टौ च गणा मताः॥*
*प्रियसख्यः कुरङ्गाक्षी मण्डली मानकुण्डला।*
*मालती चन्द्रलतिका माधवामदनालसा॥*
*मञ्जुमेया शशिकला सुमध्या मधुमेक्षणा।*
*कमला कामलतिका कान्तचूडा वराङ्गना॥*
*मधूरी चन्द्रिका प्रेममञ्जरी तनुमध्यमा।*
*कन्दर्पसुन्दरी मञ्जुवेशी चाद्यास्तु कोटिशः॥*
*रक्ताजीवितयाख्याता कलिका केलिसुन्दरी।।*
जगन्मोहिनी श्रीराधा जी का सौन्दर्य और बरसाना नगर का वैभव मूर्ख और दुर्जनों से गोपनीय रखें। देखिए -
*वृषभानुपुरी नाम्ना सर्व्वरत्नमयी शुभा।* *सुवर्णमणिमाणिक्यविचित्रभवनाङ्गना॥*
*अणिमादिसुखैश्वर्य्यपरिपूर्णमनोहरा।*
*चित्रध्वजपताकादिविचित्रा चित्रनिर्म्मिता॥*
*चिदानन्दस्वरूपा सा चिदानन्दप्रदायिनी।*
*आनन्दकलिता नार्य्यो यत्र तिष्ठन्ति सर्व्वदा॥*
*विचित्रवेशालङ्कारा विचित्रवसनाम्बरा।*
*नानावेशविचित्राङ्गा प्रमदामोददायिनी॥*
*सर्व्वलक्षणसम्पन्ना राधा नाम्ना विनोदिनी।*
*जगतां मोहिनी देवी गुह्यगुह्यातिसुन्दरी।।*" *मूढानामसताञ्चैव न कथ्यं मुनिसत्तम।।*"
मातेश्वरी के षोडश नाम-
*राधा रासेश्वरी रासवासिनी रसिकेश्वरी।*
*कृष्णप्राणाधिका कृष्णप्रिया कृष्णस्वरूपिणी॥*
*कृष्णवामांशसम्भूता परमानन्दरूपिणी।*
*कृष्णा वृन्दावनी वृन्दा वृन्दावनविनोदिनी॥*
*चन्द्रावती चन्द्रकान्ता शतचन्द्रनिभानना।*
उक्त सोलह नामों का शास्त्रीय निर्वचन-
*राधेत्येवञ्च संसिद्धा राकारो दानवाचकः।*
*स्वयं निर्व्वाणधात्री या सा राधा परिकीर्त्तिता॥*
*रा च रासे च भवनाद्धा एव धारणादहो।*
*हरेरालिङ्गनाधारात्तेन राधा प्रकीर्त्तिता॥*
*रासेश्वरस्य पत्नीयं तेन रासेश्वरी स्मृता।*
*रासे च वासो यस्याश्च तेन रासनिवासिनी॥*
*सर्व्वांशा रसिकानाञ्च देवीनामीश्वरी परा।*
*प्रवदन्ति पुरा सन्तस्तेन तां रसिकेश्वरीम्॥*
*प्राणाधिका प्रेयसी सा कृष्णस्य परमात्मनः।*
*कृष्णप्राणाधिका सा च कृष्णेन परिकीर्त्तिता॥*
*कृष्णस्यासि प्रिया शान्ता कृष्णो वास्याः प्रियः सदा।*
*सर्व्व देवगणैरुक्ता तेन कृष्णप्रिया स्मृता॥*
*कृष्णरूपं संविधातुं या शक्ता चावलीलया।*
*सर्व्वांशैः कृष्णसदृशी तेन कृष्णस्वरूपिणी॥*
*वामार्द्धाङ्गेन कृष्णस्य या सम्भूता परा सती।*
*कृष्णवामांशसम्भूता तेन कृष्णेति कीर्त्तिता ॥*
*परमानन्दराशिश्च स्वयं मूर्त्तिमती सती ।*
*श्रुतिभिः कीर्त्तिता तेन परमानन्दरूपिणी ॥*
*कृषिर्मोक्षार्थवचनो ण एवीत्कृष्टवाचकः ॥*
*आकारो दातृवचनस्तेन कृष्णा प्रकीर्त्तिता ॥*
*अस्ति वृन्दावनं यस्यास्तेन वृन्दावनी स्मृता ।*
*वृन्दावनस्याधिदेवी तेन राधा प्रकीर्त्तिता ॥*
*वृन्दः संघ वचः सख्युराकारोऽप्यस्तिवाचकः ।*
*सखिवृन्दास्ति यस्याश्च सा वृन्दा परिकीर्त्तिता ॥*
*मुद्बाचको विनोदश्च सा यस्या अस्ति तत्र च ।*
*वेदा वदन्ति तां तेन वृन्दावनविनोदिनीम् ॥*
*नखचन्द्रावलीवक्रचन्द्रोऽस्ति यत्र सन्ततम् ।*
*तेन चन्द्रावली सा च कृष्णेन कीर्त्तिता पुरा ॥*
*कान्तिरस्ति चन्द्रतुल्या यदा यस्या दिवानिशम् ।*
*सा चन्द्रकान्ता हर्षेण हरिणा परिकीर्त्तिता ॥*
*शरच्चन्द्रप्रभा यस्याश्चाननेऽस्ति दिवानिशम् ।*
*मुनिना कीर्त्तिता तेन शरच्चन्द्रप्रभानना ॥* *निन्दकायावैष्णवाय न दास्यसि महामुने ॥*
राधाकृष्ण ललितादि अष्टादश सखियों से परिवृत हैं।
अथ ध्यानम्-
*हेमेन्दीवरकान्तिमञ्जुलतरं श्रीमज्जगन्मोहनं*
*नित्याभिर्ललितादिभिः परिवृतं सन्नीलपीताम्बरम् ।*
*नानाभूषणभूषणाङ्गमधुरं कैशोररूपं युगं*
*गान्धर्व्वाजनमव्ययं सुललितं नित्यं शरण्यं भजे ॥*
अष्टादश सखियां -
श्रीललिता जी का ध्यान -
*श्रीराधाप्रियसङ्गिनीं विधुमुखीं कृष्णप्रियां प्रेयसीं*
*हेमाभां परिवादिनीं सुमधुरध्वानां सुवेशाम्बराम् ।*
*सद्रत्नाभरणैर्मनोज्ञसुतनुं नित्यां जगन्मोहिनीं*
*वन्दे श्रीललितां कुरङ्गनयनीं पीताम्बरेणावृताम् ॥*
प्रिय सखी चन्द्रावती जी का ध्यान -
*श्यामां श्यामपरायणां वरतनुं चामीकराङ्गच्छटां* *मञ्जीरैर्मधुरध्वनिंपरिलसच्चन्द्राननां सुस्वराम् ।*
*सद्रत्नाभरणां सरोजनयनीं शुक्लांशुकेनावृतां*
*ध्यायेत् श्रीललितासखीं सुचिवुकां चन्द्रावतीमुत्तमाम् ॥*
प्रिय सखी श्यामला जी का ध्यान -
*कान्त्या काञ्चनसन्निभां सुललितां कृष्णाम्बरं बिभ्रतीं*
*नानाभूषणमञ्जुलाञ्च सुदतीं मार्द्दङ्गिकीं सुन्दरीम् ।*
*श्रीवृन्दाविपिनेश्वरीं प्रियसखीं भव्यां शशाङ्काननां*
*वेणीचारुसुमल्लिकास्रजममूं नित्यं भजे श्यामलाम् ॥*
प्रिय सखी श्री चित्रलेखा (चित्ररेखा) का ध्यान -
*श्रीकृष्णप्रियवल्लभां शशिमुखीं सच्छब्दडम्फान्वितां*
*शुद्धस्वर्णशरीरकान्तिमतुलां शुक्लाम्बरेणावृताम् ।*
*स्वर्णाद्याभरणां सदा पुलकिनीं श्रीकृष्णभावेन वै*
*गायन्तीं मधुरस्वरैरविरतं श्रीचित्रलेखां भजे ॥*
इसी प्रकार श्रीमती, श्रीचन्द्रा, श्रीहरिप्रिया, श्रीमदनसुन्दरी, श्रीविशाखा, श्रीप्रिया, श्रीमनोहारिणी, श्रीमधुमती, श्रीपद्मा, श्रीशशिरेखा, श्रीजगन्मोहिनी, श्रीभद्रा, श्रीरसप्रिया एवं श्रीवनप्रिया हैं।
इस दिन राधिका के इन सैंतीस नामों का पठन मात्र से मां की विशेष कृपा बरसती है।
और यदि नित्य प्रति पाठ करें तो क्या कहने-
*राधा रासेश्वरी रम्या परमा च परात्मनः।*
*रासोद्भवा कृष्णकान्ता कृष्णवक्षःस्थलस्थिता।।*
*कृष्णप्राणाधिदेवी च महाविष्णुप्रसूरपि।*
*सर्व्वथा विष्णुमाया च सत्यासत्या सनातनी ।।*
*ब्रह्मस्वरूपा परमा निर्लिप्ता निर्गुणा परा ॥*
*वृन्दावनेशा विजया यमुनातटवासिनी ।।*
*गोलोकवासिनी गोपी गोपीशा गोपमातृका ।।*
*सानन्दा परमानन्दा नन्दनन्दनकामिनी ।।*
*वृषभानुसुता शान्ता कान्ता पूर्णतमस्य च ॥*
*काम्या कलावतीकन्या तीर्थपूता सतीनिभा ।।*
*सप्तत्रिंशच्च नामानि वेदोक्तानि शुभानि च ॥*
*सारभूतानि पुण्यानि सर्व्वनामसु नारदः ।।*
*यः पठेत् संयतः शुद्धो विष्णुभक्तो जितेन्द्रियः ॥*
राधा जन्माष्टमी का व्रत करने से, कथा श्रवण करने से, रात्रि जागरण करने से व्रती पाप मुक्त होकर सुखी, धनी, पुत्री, चिरायुषी, वैभवी होकर श्रीराधा सर्वेश्वर की भक्ति में लीन होकर भगवान सायुज्यता से मोक्ष को प्राप्त करता है।
और भी जो भक्त प्रति वर्ष राधाष्टमी के दिन कृष्ण सहित राधे जू का पूजन करता है उसकी फलश्रुति देखिए -
*प्रहरे प्रहरे राधां गोष्ठाष्टम्यां दिवानिशि।*
*पूजयित्वा विधानेन श्रीकृष्णसहितां तथा॥*
*तद्रसिकैः सहालापै राधाकृष्णस्मृतिं मुहुः।*
*तत्तन्महोत्सवं कृत्वा परमानन्दितो भवन्॥*
*दण्डवत् प्रणतिं कुर्य्यादष्टाङ्गविधिबोधिताम्।*
*प्रत्यब्दमेव कुरुते राधाजन्ममहोत्सवम्॥*
*यः पुमानथवा नारी राधाभक्तिपरायणा।*
*भूत्वा वृन्दावने वासः श्रीराधाकृष्णसङ्गिनी॥*
*व्रजदासी भवेत् सोऽपि राधाभक्तिपरायणः।*
*तस्यालापप्रयोगाच्च मुक्तवन्धो नरो भवेत्॥*
*राधाराधेति यो ब्रूयात् स्मरणं कुरुते नरः।*
*सर्व्वतीर्थेषु संस्कारात् सर्व्वविद्याप्रयत्नवान्॥*
*राधाराधेति कुर्य्यात्तु राधाराधेति पूजयेत्।*
*राधाराधेति यन्निष्ठा राधाराधेति जल्पति॥*
*वृन्दारण्ये महाभागा राधासहचरी भवेत्।*
*जगतां पृथिवी धन्या तत्र वृन्दावनं पुरी।*
*तत्र धन्या सती राधा ध्येया या मुनिसत्तमैः॥*
*ब्रह्मादीनां महाराध्यां दूरतः सेवते सुरः।*
*तां राधिकां यो भजते देवर्षे तं भजेमहि॥*
*तदालापं कुरुष्वैव जपस्व मन्त्रमुत्तमम्।*
*अहर्निशं महाभाग कुरु राधेति कीर्त्तनम्॥*
*राधेति कीर्त्तनं कुर्य्यात् कृष्णेन सह यो जनः।*
*तन्माहात्म्यं न शक्येऽहं वक्तुं शेषोऽत्र नैव च॥*
*न गङ्गा न गया नित्यं न हिता च सरस्वती।*
*कदाचिन्नैव विमुखा सर्व्वतीर्थफलप्रदा॥*
*सर्व्वतीर्थमयी राधा सर्व्वैश्वर्य्यमयी पुनः।*
*राधा साध्यं साधनं यस्य राधा*
*मन्त्रो राधा मन्त्रदात्री च राधाl*
*सर्वं राधा जीवनं यस्य राधा*
*राधा राधा वाचि किं तस्य शेषम् ll”
अर्थात् “राधाजी” साध्य हैं और राधारानी को पाने का साधन भी राधा नाम ही हैं।
मन्त्र भी राधानाम हैं और मन्त्र देने वाली गुरु स्वरूपा माता भी राधारानी ही हैं।
जिसके लिए राधा जू का नाम ही सब कुछ है, उसका तो जीवन ही राधामय है।
राधे राधे नाम का मन्त्र जपने के अतिरिक्त जीवन में कुछ भी नहीं है।
राधा नाम सर्वोपरि है।
*हे बरसाने वाली लाडली जू जगनमोहनी राधे आपसे साश्रु विनम्र प्रार्थना है आप मुझ दीन पर और मेरे परिवार पर कब कृपादृष्टि बरसाएंगी और हम कब सुखी होगें-*
*कदा करिष्यसीह मां कृपा- कटाक्ष- भाजनम्॥ *
*कदा सुखी भवाम्यहम् - कदा सुखी भवाम्यहम्।*
मुझे विश्वास है लाडली जु से जो भी कुछ मांगोगे सब कुछ मिलेगा सब कुछ मिलेगा वो सबकी झोली भरने वाली जगदम्बा हैं-
*यं यं कामयते कामं तं तं प्राप्नोति साधक:।*
*यं यं चिन्तयते कामं तं तं प्राप्नोति निश्चितम्।*
टिप्पणियाँ
एक टिप्पणी भेजें